Middenduin en Elswout
Voor zaterdag 25 maart 2023 had het KNMI code geel afgegeven, maar dat weerhield acht dappere wandelaars van de 10+ groep van Stadsdorp Gracht en Straatjes er niet van de trein naar Overveen te nemen. Na een aantal winterse wandelingen in of vlakbij de stad was het nu tijd weer eens echt naar buiten te gaan. En het weer was ons lange tijd goed gezind. Op station Overveen konden we zelfs buiten in de zon genieten van onze ochtendkoffie.
Al snel bereikten we het Middenduin, al was er in eerste instantie van enig hoogteverschil niets te merken. Dat komt doordat het gebied vanaf 1850 bijna honderd jaar is gebruikt voor zandwinning. Zand dat in het begin zal zijn aangewend om spoordijken aan te leggen en later vooral voor de stadsuitbreidingen van Haarlem en Amsterdam. Zo is bij de aanleg van De Pijp over de hele wijk zo’n anderhalve meter zand op de poldergrond aangebracht. Het voormalige zandwinningsgebied wordt sinds 1992 door Staatsbosbeheer verschraald, waardoor de vegetatie van een natte duinvallei er kan terugkeren. We speurden dan ook naar parnassia, waterviolier en moeraswespenorchis, maar daarvoor was het toch echt nog te vroeg in het jaar. Een enkele narcis kwamen we tegen, ook leuk.
Daarna gingen we echt de duinen in, met af en toe tussen veel Corsicaanse en grove den (eind 19de eeuw aangeplant) een flinke klim. Weer afgedaald naar de Zanderijvaart, konden we onze weg naar landgoed Elswout vervolgen. De mooie gebogen bank bij het poortgebouw bood gelegenheid wat te eten en iets te vertellen over de geschiedenis van huis en landgoed. Tegen het midden van de 17de eeuw is het geheel gesticht door de Amsterdamse koopman Carel du Moulin, een rijke koopman op Rusland. Helaas kwam hij in 1654 in ernstige financiële moeilijkheden (gevolg van de Eerste Engelse Zeeoorlog) en werd het geheel verkocht aan Gabriel Marselis. Deze wapen- en munitiehandelaar trad tevens op als geldschieter van de Deense koning, die hem – mogelijk in plaats van de leningen terug te betalen – in de Deense adelstand verhief. Bijna vijftig jaar duurde de periode-Marselis op Elswout, waarna het in de achttiende eeuw regelmatig van eigenaar wisselde. In 1805 doet dan de familie Borski zijn intrede: eerst de rijke koopman Willem, daarna zijn weduwe Johanna Maria (‘de weduwe aan de beurs’). In 1884 stierf haar kleinzoon Willem toen hij juist bezig was huis en landgoed naar de smaak van die tijd verder te verfraaien. Daardoor kwam Elswout in handen van Willems zuster, mevrouw Van der Vliet-Borski, maar ja die woonde al op het nabijgelegen Duinlust, zodat Elswout er wat verweesd bij kwam te liggen. Inmiddels wordt er veel aan gedaan om het geheel te onderhouden, zodat een wandeling over het landgoed in elk jaargetijde een lust voor het oog is.
Teruglopend over de Ramplaan was ons geluk met het weer echt wel op. Tot dan toe hadden we prima wandelweer gehad, met zelfs regelmatig zon, maar nu begon het te regenen, eerst licht maar uiteindelijk ging de miezer over in een heuse stortbui. Gelukkig bood de bus naar station Haarlem uitkomst. De laatste twee kilometer hebben we dan ook maar laten zitten, na 10 kilometer was iedereen blij in de bus te kunnen stappen.
De volgende wandeling zal zijn op zaterdag 15 april 2023.