Vensters bepalen mede de architectonische waarde van een gevel. Vorm en materiaal typeren een bouwstijl en hebben vaak ook regionale karakteristieken.

Uit de grootte van een venster, het gebruikte materiaal, de constructie(de verbindingen) en de detaillering kan de geschiedenis van venster en gebouw worden afgelezen. Historisch glas in een venster, met kleine oneffenheden en tint, is medebepalend voor het monumentale karakter van een pand.

Helaas is in de loop der tijd veel historisch glas verloren gegaan. Behoud van nog aanwezig historisch glas is van groot belang. Comfort is prettig en dat veroorzaakt de behoefte om huizen in meerdere opzichten te isoleren; thermisch, tegen geluiden en voor de veiligheid.

In de afgelopen jaren zijn er glassoorten ontwikkeld die in veel historische sponningen geplaatst kunnen worden en in meer of mindere mate voldoen aan de huidige eisen op het gebied van isolatie en veiligheid en tegelijkertijd de eigenschappen van historisch glas zo veel mogelijk benaderen. Monumentenglas en restauratieglas zijn daar voorbeelden van. Met beide termen wordt kunstmatig vervormd glas bedoeld, dat daarmee lijkt op historisch mondgeblazen of getrokken glas. Ook dun dubbelglas wordt wel restauratieglas genoemd. Gelamineerd glas is ook een geschikte soort dun isolatieglas. Ter wille van het comfort wordt deze moderne beglazing gebruikt in monumentale vensters. Daarbij wordt bestaand glas vervangen. Voorwaarde bij vervanging is uiteraard dat het te vervangen glas niet van monumentale waarde is en dat het nieuwe glas in de sponningen past. Eventueel kunnen de sponningen aangepast worden, waarbij de profilering van het raam gehandhaafd moet blijven.

Glas dat zelf monumentale waarde heeft, en dat derhalve niet mag worden vervangen, sluit gewenst comfort uit. Dat comfort wordt echter verkregen door aan de binnenzijde, achter het venster, een tweede raam te plaatsen.

Vroeger werden achter de vensters vaak luiken geplaatst. Dat was voor de veiligheid. Omdat die luiken niet voldoende de luchtstroom afsluiten houdt de thermische- en de geluidsisolatie van luiken te wensen over. Achterzet beglazing kent deze beperkingen veel minder en biedt daardoor precies het comfort dat wij verlangen. Bovendien kan er doorheen worden gekeken zodat ook overdag genoten kan worden van de thermische- en de geluidsisolatie. Niet overal zal behoefte bestaan aan geluidsisolatie maar wel aan thermische isolatie en aan beveiliging. Er zijn gebieden waar de geluidsoverlast onaanvaardbare vormen aanneemt. Dat is bijvoorbeeld het geval in de Amsterdamse grachtengordel waar de drukte in de achterliggende dertig jaar sterk is toegenomen met de bijkomende geluidsoverlast. Het aantal bootjes is gegroeid en ’s avonds laat en ook ’s nachts passeren boten met schreeuwende mensen en versterkte “muziek”. Zeker dat laatste is verboden.

Omdat de gemeentelijke overheid niet bij machte is om de geluidsoverlast in te dammen, of dat eenvoudigweg niet wil, hebben bewoners de keus tussen vertrekken of het treffen van geluidsisolerende maatregelen. Wij bewonen ons huis al bijna 40 jaar en zijn niet van plan het te ontvluchten. Gekozen is daarom voor dubbele beglazing, te weten voor achterzet ramen. Op de beletage wordt getest of dit aan de verwachtingen voldoet. Als dat het geval is zullen andere etages volgen.

Wij wilden de functie van de schuiframen handhaven. De contragewichten in de schachten achter de belegstukken moesten dus toegankelijk blijven. Omdat er voldoende ruimte was rond de bestaande vensters is rondom de oude constructie een nieuw kozijn aangebracht waarop de moderne ramen zijn bevestigd. Tijdens de koude dagen in maart viel als eerste op dat de kamertemperatuur bij gelijk gebleven stand van de thermostaat voelbaar hoger was.

Ook het geluid van buiten wordt goed gedempt en recent, tijdens een zonnige dag bleek opnieuw dat de thermische isolatie ook in de andere richting goed werkt, het werd aanzienlijk minder warm door binnenkomende zonnestralen.

Alles bijeen voldoende redenen om de volgende etage te voorzien van achterzet ramen.

Op de foto’s is te zien wat de esthetische effecten zijn.

 

Referenties

Overweg  J.   Dubbele beglazing, bewonerservaring met achterzet ramen.  Nieuwsbrief van “BewoondBewaard”,  jaargang 16, voorjaar 2013,  uitgave van de vereniging van eigenaren/bewoners van monumenten.

 

Historische vensters isoleren.  Rijksdienst voor cultureel erfgoed.  Gids cultuurhistorie 21:2012