Er waren circa 30 leden en belangstellenden aanwezig.
De sprekers waren mevrouw Suze Gehem en mevrouw Marjolijn Bonnike
van de Stichting de Groene Grachten en de heer Jan van Muiden, ecologisch timmerman/aannemer van Lelysluys.
De voorzitter leidde de avond in en kondigde de sprekers aan.
Als eerste kreeg Suze Gehem het woord. Zij toonde een kort
filmfragment over het initiatief dat in 2012 werd genomen door
onze stadsdorp genoot de heer Wubbo Ockels.
De Groene Grachten is opgericht met als doel een doorbraak te realiseren
in het verduurzamen van monumenten. De “proeftuin” werd de Amsterdamse binnenstad, want “Als het daar kan, dan kan het overal”. Tijdens zijn hoogleraarschap aan de TU-Delft had de heer Ockels al enkele studenten geïnteresseerd voor zijn Amsterdamse project.
Samen met Stadsherstel volgde een pilot project in 6 te restaureren/renoveren panden aan de Nieuwe Prinsengracht. Daarbij was de kennis van de bouwkundige, Marjolijn Bonnike, onontbeerlijk. Op de duurzaamheidtabel verschoven de 6 panden van label F naar label A. De opgedane ervaringen zijn samengevat in “de Groene Menukaart”, een cadeau van de Stichting de Groene Grachten aan de stad Amsterdam en zijn jarige grachten. Het is aan de Amsterdammers om nu daadwerkelijk actie te ondernemen.
De groene menukaart is een toegankelijke website die u helpt bij het verduurzamen van uw huis. Vaak weet men niet hoe een oud pand goed kan worden geïsoleerd (met behoud van ventilatie), hoe geïnvesteerd kan worden in windmolens of hoe een huis verwarmd kan worden met warmte uit duurzame bronnen zoals lucht, zon of water. Aan de hand van een wensenlijst kan advies op maat gegeven worden.
Er lopen inmiddels meerdere projecten, één daarvan is “daknatuur”. Door beplanting wordt een plat dak beter beschermd waardoor de dakbedekking langer meegaat, een beplant dak oogt fraaier en bij hevige regenval wordt de afvoer van hemelwater vertraagd waardoor het riool minder piekbelasting heeft en er is een belangrijke milieuwinst met toenemende biodiversiteit. Het gewicht van de, met regenwater doordrenkte, beplanting mag niet meer zijn dan 250 kg/m2. Meer informatie via de Groene Grachten en de Dakdokters. http://www.dakdokters.nl/
Een ander project is de windwissel. Men kan investeren in windturbines die buiten de bebouwing staan. Daarbij moet worden toegezien dat een goed groenstroomcontract wordt afgesloten. Voor uitgebreide informatie hierover kunt u terecht bij de Groene Grachten.
De groene menukaart is sinds 14 maart 2014 online beschikbaar http://www.degroenemenukaart.nl/ en heeft 5 thema; isolatie, water, stroom, warmte en bespaartips.
1. Isolatie
Door kieren ontsnapt veel warmte. Dat is op te lossen door isolerende beglazing, gevelisolatie, kier- en naaddichting, dakisolatie en vloerisolatie. N.B. let wel op voldoende ventilatie, omdat anders het gevaar dreigt van houtrot en vocht.
Eén der aanwezigen wijst op de betekenis van kieren. Deze laten toe dat er een luchtstroom in huis ontstaat. Als er (koude) lucht door een kier binnenkomt moet ergens anders lucht uit huis kunnen ontsnappen. Dat is warme lucht uit het huis en daarmee gaat energie verloren.
De heer Jan van Muiden heeft ruim 25 jaar ervaring met restauratie en verduurzaming van monumenten. Hij zet uiteen hoe de diverse ramen en deuren, die altijd kieren in de sponningen en kozijnen, van verschillende typen strips kunnen worden voorzien. Per raam kost het aanbrengen van een passende strip, die moet worden ingefreesd, gemiddeld 4 uur. Dat komt op een kostenpost van circa € 240,-
- Vanuit de zaal wordt ook gewezen op de mogelijkheid om een zon reflecterende folie op het glas te plakken. Dat houdt de kamer ’s zomers koeler en ’s winters warmer.
- Vloerisolatie heeft een hoger rendement dan een spaarrekening, namelijk ruim 8%
2. Water
Gemiddeld gebruiken wij 126 liter drinkwater per persoon per dag. Een groot deel daarvan is warm water. Het meeste water wordt verbruikt in de douche, de WC en door de vaatwasser.
Overbelasting door hevige regenval kan worden gecompenseerd door groene daken. Die houden het regenwater enige tijd vast.
3. Stroom
Denk bij verduurzaming aan zonnepanelen, een groen energiecontract en aan investering in een aandeel van een eigen windmolen met windwissel.
Zonnepanelen (vergunning aanvragen) zijn mogelijk op platte en op schuine daken, vrij van schaduw en een oriëntatie tussen zuidwest en zuidoost. Er zijn welstandeisen bij monumenten. Zonnepanelen mogen maximaal 1/3 van de lengte van het hellend dak bedekken en moeten uit het zicht worden geplaatst (zie zonatlas). De energiebesparing is circa € 45 per jaar per paneel en er is natuurlijk de belangrijke besparing op CO2. De kosten bedragen € 480 per paneel inclusief installatiekosten en omvormer, maar exclusief de leges.
4. Warmte
De meeste huishoudens stoken op gas (fossiele brandstof, CO2 uitstoot). Door energiebesparing wordt milieuwinst geboekt. Een HR 107-ketel is zuiniger dan een oude ketel. Een gemiddeld twee persoonshuishouding is jaarlijks € 800 tot € 1000 kwijt aan gas.
De hybride luchtwarmtepomp verzamelt warmte uit de buitenlucht en geeft die binnen af aan trap- en verwarmingswater. Daarnaast blijft de aardgas CV-ketel nodig voor de piek warmtevraag (warm water, te koude buitentemperatuur [onder 4 graden]). De luchtwarmtepomp kan goed worden aangesloten op conventionele radiatoren, maar werkt effectiever met lage temperatuur verwarming. De terugverdientijd ligt gemiddeld rond de levensduur van de technische installatie (onderdelen zijn los verkrijgbaar).
Met nadruk wordt gewezen op de effectiviteit van een infrarood paneel. Deze straling verwarmt de lucht niet maar wel voorwerpen en dus ook mensen. In een grote, niet goed te verwarmen ruimte, houdt een klein infraroodpaneel een mens behaaglijk warm.
Samengevat:
Energiebesparing, aan te sluiten op gewone radiatoren, relatief lage invloed op pand en gebruiker, duurzaam in combinatie met groene stroom. Bij een temperatuur onder 4 graden Celsius schakelt de luchtwarmtepomp uit. Dit systeem is pas geschikt voor woningen groter dan 90 m2 en is minder geschikt voor kantoren, omdat de warmtevraag daar vaak te hoog is. Het systeem is vergunning plichtig.
5. Bespaartips
Er is tot 20% op de totale energie te besparen door slimmer om te gaan met de mogelijkheden. De “energiemanager” kan daarbij helpen. Gebruik daarvoor een energiemeter (slimme stekker). Energiemeters geven inzicht in gas- en stroomverbruik. Er is 5 tot 10 % besparing mogelijk door bewust met energie om te gaan. Er zijn ook systemen die het waterverbruik aflezen. Ook het plaatsen van een energiemeter is een optie.
De aanwezigen krijgen een zandloper die in de douche kan worden bevestigd. Wordt bewust van de douchetijd en het daarbij gebruikte verwarmde water.
Hoewel de financiering niet aan de orde is gekomen tijdens deze avond wordt het volgende onder uw aandacht gebracht:
Financiering ( zie ook energiesubsidiewijzer)
1. Subsidie en lening van de gemeente Amsterdam e.a.
2. Nationale regelingen
3. Banken
Ad 1. De subsidie voor woningisolatie geldt voor maatregelen zoals HR++ glas, dak-, vloer- en gevelisolatie, zonneboilers, (combi)warmtepomp. Deze regeling loopt tot 31 december 2014. Er is een energielening tegen 2,05 % rente, er is een subsidie voor groene daken en er kan subsidie worden gevraagd bij het Nationaal Restauratiefonds.
Ad 2. Voor bedrijven is fiscaal voordeel te behalen via Energie Investeringsaftrek. Bij planmatig onderhoud kan gebruik worden gemaakt van de BRIM 2014 (lening of subsidie voor buitenschilderwerk, onderhoud aan kozijnen, aan dak, dakgoten of hemelwaterafvoer. Het Nationaal Restauratiefonds verstrekt hypotheken tegen een rente die 5% onder de marktrente ligt (met een minimumrente van 1,5 %). Het BTW tarief is tijdelijk verlaagd tot 6%.
Ad 3. De Triodosbank verstrekt groene hypotheek, de ABNAMRO verstrekt green loans (fiscaal aftrekbare persoonlijke lening en de combinatie overheid, RABObank en ASNbank bieden een energiespaarlening tegen 3,4 tot 3,8% rente voor maatregelen als isolatie, ventilatie en duurzame installaties zoals de warmtepomp.
Discussie
Er is een levendige discussie op gang gekomen met de aanwezigen in de zaal.
Daaruit enkele opmerkingen:
- Laat de temperatuur nooit te ver zakken, want dat moet worden ingehaald en de dan gewenste snelle opwarming is duur. Dat geldt uiteraard niet bij langdurige afwezigheid maar bij korte afwezigheid van enkele dagen is een “lage” temperatuur bijvoorbeeld 16 graden Celsius.
- De voordeur die werkt is een veel voorkomend probleem. De heer van Muiden bevestigt dat dit moeilijk oplosbaar is en dat gezocht moet worden naar een acceptabele balans. Als te drastisch wordt ingegrepen bestaat de kans dat de deur niet meer sluit. Het hout blijft werken, afhankelijk van temperatuur en vochtigheid.
- Een ander probleem doet zich voor bij verenigingen van eigenaren. Als er een voorziening wordt getroffen heeft de één daarvan meer profijt dan de ander. Denk aan daknatuur, een zonneboiler, zonpanelen. Hier zal per specifieke situatie een afspraak tussen de eigenaren worden gemaakt. Daarbij kan de hulp en expertise worden ingeroepen van de Groene Grachten.
- Gewezen wordt op de snelle ontwikkelingen van de technologie. Ontwikkelingen van zonnepanelen zijn nauwelijks bij te houden. Let op de betrouwbaarheid van de leverancier, als deze “omvalt” is de garantie verloren.
- Ook de regelgeving is onderhevig aan veranderingen. Zo is er bijvoorbeeld kort geleden een wet ingediend over het gebruik van koudmakende vloeistoffen in airconditioners. Vanaf ca. 2020 mogen die niet meer worden gebruikt. Hiermee dient nu dus al rekening te worden gehouden bij het doen van investeringen.
Tot slot, de groene menukaart helpt bij het verduurzamen van huis of kantoor. Ieder gebouw is anders en bij monumenten speelt daarbij het behoud van cultuurhistorische waarden. Verduurzamen is maatwerk. Er zijn richtlijnen van het bureau Monumenten & Archeologie.
De meest gestelde vragen zijn samen te vatten:
1. Wat kan ik doen?
2. Hoe pak ik het aan?
3. Wie kan ik vertrouwen bij de uitvoering?
Mogelijke antwoorden:
- Lees de menukaart en zoek wat bij u past.
- Vul een wensenlijst in en vraag advies op maat.
- Stichting de Groene Grachten kan u helpen aan betrouwbare partners.
- Jan van Muiden is een ervaren timmerman en aannemer met kennis van zaken op het gebied van monumenten.
TIP.
Laat ons weten welke ervaringen u heeft met uw duurzaamheid wensen en uitvoeringen. Zo helpen we elkaar aan betrouwbare informatie.
Naar aanleiding van deze thema avond zullen op deze website meer informatie en adressen gepubliceerd worden.
Belangrijke adressen die deze avond zijn genoemd:
De Groene Grachten
http://www.degroenegrachten.nl/ en www.degroenemenukaart.nl
Aannemer/timmerman
Jan van Muiden, Leliegracht 58, 1015 DJ Amsterdam
Janvanmuiden@gmail.com en www.lelysluys.nl
Air conditioners
www.airco-kenniscentrum.nl
